ബ്ലൊഗ്ഗൈന്‍ വില്ല Bloggain Villa: 2015

I see a lot of people sending messages of Rest in peace “RIP” as soon as they hear about the death of a dear one. Yes, it is an expression of love, affection, and respect. And I know, it is a sensitive matter. I can see a few people thinking of me as ‘insensitive’ as I write this piece. As someone who considers this life only as a stop-over in an eternal journey, I think wishing a departed soul ’Rest In Peace (RIP) is not appropriate. It is against the philosophy I subscribe to. I am sure most of my friends who appreciate the Hindu/Indian philosophy of life as a cyclical eternal phenomenon will also agree with me. I enjoy the journey rather than the destination as such.

The concept of RIP (Rest in Peace) has its origins in the Semitic religions that believe the soul, having departed the body, will take rest until the day of final judgment. On this day of judgment the ‘good’ will go to heaven and the ‘evil’ will be led to their own abode. The notion is of a one-time, one-way journey with no recourse. So, “Resting In Peace” will amount to wishing someone this one-way path, and I do not agree with that. Concepts of heaven and hell are there in Hindu scriptures as well, but the idea there is to have a stop-over in heaven or hell and continue the journey, no matter who you are. It is the same for all beings, from insects to Lord Siva, with no exemption or exception. To take birth is to enter into a short realm of life and gather experiences, good and bad, as fuel to continue the journey which is non-linear and unbound by time and space.

I had an interesting experience a few years back in Detroit. I was attending an engineering conference there in 2009, where I was also the recipient of an award. The award was presented by the father of that stream of engineering, who, having pioneered this field of engineering before the Second World War, was instrumental in developing a prominent methodology that we use even today. In 2009, he was in his early nineties. He took a liking to me and we decided to take an evening boat cruise together in the Detroit River, which separates the US and Canada (Windsor). He revealed to me that he was also a senior minister within a Christian faction prevalent mainly in the US. I told him that in my family, Christ is revered as a guru, and a teacher as were many other enlightened beings in the history of mankind.

After the cruise, I helped him get to his hotel and he sat me down in his room. He offered me a copy of the bible and expressed his wish to write a blessing and a prayer for me on the first page. He told me, with that prayer, he was going to seek my entry into the church of Jesus upon final judgment. Although I am not a born Christian and I have not accepted Christ as my only savior, he assured me that all such ‘shortcomings’ will be overcome once he prays for me. He was a pious older gentleman and I sat there waiting for him to complete his prayer for me. I am all for gathering any blessings I can in this lifetime, and then some!

Partway through, he opened his eyes and asked, ‘Sukumar, what is your wife’s name? I want to include her in the prayer.’ I asked him,’ Which wife’s name should I give to you? My wife of this life, or the ones before this? Maybe, I was the wife in some of the previous lives, and then should I find my husbands’ names and give them to you? Maybe I was an animal in some lives. Then what would I do? I said this with due respect to him and he probably saw that in me. He stopped his prayer, wrote a simple message of best wishes in his bible, and asked me about what I told him. He asked, ‘Do you also have many wives?’ His church permits many wives so there could be more true Christians in the world, but he chose to have only one wife for practical reasons.

I explained to him what I knew about incarnation, reincarnation, the cycle of life, and the eternal journey every being is undertaking. I also tried to relate this to the story of Chithrakethu (Bhagavatham -6th Canto).

It was surprising to me that a ninety-two-year-old high priest, a world-renowned authority in an area of science, was not aware of the concept of reincarnation and the cycle of birth and death. It is not that I expected him to subscribe to the idea of life cycle, but to be not aware that such philosophies existed elsewhere was an eye-opener for me.

He thanked me for introducing the concept to him and asked me about what happened to Chithrakethu in the story I referred to. At ninety-two, his ears were still sharp.

I gave him a short version of the story. Chithrakethu was a king who had no children. He did a lot of austerities to get an offspring and in order to please the gods, he invited the illustrious Sage Angira to conduct a major fire ritual in the palace. At last, to the king’s delight, his youngest wife gave him a son. All his other wives were jealous of her and eventually poisoned the child. The king was beside himself with grief and sought Sage’s counsel again to seek answers to his questions. ‘Where is my child now? Since you were instrumental in getting me a son, you should also help bring him back.

The sage told the king about the cycle of life and the eternal journey a soul is supposed to take, gathering experiences as it moves on. But the king was not satisfied and insisted the Sage bring his son back to life. The sage, reluctantly arranged for the king to meet up with the soul of the departed son. The king wanted to embrace him, but the child asked, ‘Who are you? On my journey, I have had many relationships, many mothers and fathers, wives and children. Who are you and what is so unique about this relationship with you? In fact all of us, animals and plants included, are ever-related and eternally bound to one another. Having a ‘special bond’ in just one lifetime is not of any relevance to me. Let me move on…’

I wish all departed souls I knew, or not, a silent prayer of Shanthi, Shanthi, Shanthi, (Peace) and a happy journey. Move on my dear....don’t rest even in peace, for long.

Tuesday, September 29, 2015

Dad’s Udayasthamana Pooja offering at Guruvayoor.

It was after twenty-three years of waiting that we were granted a day to conduct a special Pooja at the Guruvayoor temple. Our father had booked for it in 1993 by depositing ten thousand rupees. He must have obtained that money from the pension arrears that the government provided to pensioners in bulk once in a while. He used to remind us over the phone and through his longwinded letters about the importance of this Pooja. “Udasthamana Pooja at Guruvayoor is sure to bestow prosperity to the entire family and you kids would have to conduct it well. I don’t know when we will be able to conduct this, but I am sure that by the time our turn comes up, I may not be around to coordinate and do the Pooja. So you all must find time to do it. Conducting this Pooja will help satisfy all your individual hopes and anticipations a well.” Every year when we go home to visit our parents, he repeated this.

Still, he had hoped that our turn would come within ten years or so. Our parents used to go to Guruvayoor for Darsan at least twice a year. I am sure they have had many occasions to see the well-adorned sculpture of Lord Guruvayoorappan in the early morning, daytime, and in the evenings. Though not rich by physical means, they led a great life- religiously sound and spiritually uplifting. They raised their children well, but didn’t spoil us in any way!

The Ekadasi day of 2003 is an unforgettable day for me. I went to Guruvayoor along with my sisters and parents. The line-up for Darsanam was too long, beyond the Manjulal in the East Nada. The Annual Chembai Music Festival is going on in the auditorium. Carnatic music with a devotional mood was in the air for the whole day. It was December and the air was cool, but it was a clear sunny Kerala day. Most devotees were in the line-up impatiently waiting and just outside the flag pole in the East Nada, there was a small group of people trying hard to take a look at the Sreekovil through the occasional gaps left by the throngs of people as they pass by in a hurry. My mom and sisters had been in a ladies line-up already and had gone inside the temple already.

Dad was 83 then, although he would never admit to it, he had difficulty in standing or walking for long. After walking for ten steps or so, he would find a place to sit. We sat down and listened to the music program that was going in the main stage.

After walking for ten steps or so, he would find a place to sit. We sat down and listened to the music program that was going in the main stage. Then we walked to the flag pole and alighted there for a couple of minutes and tried to look beyond the flag pole to the Sreekovil. He said. ‘we won’t be able to get inside and do namaskaram today. Let us do it from here and leave’. We walked away from the flag post, he held on to my hands just as I would have held his hands when I started to walk as a toddler.

In the poem Ekadasi Nal,¹ I had written about this-

‘Dad is holding on to my hands the same way I would have held his hands as a toddler. “You should hold on to Guruvayoorappan…” his voice breaking…’

As we were about to leave without going inside the temple, a security officer with stars on his uniform, who was standing by the flag pole came to dad and asked, “ sir are you leaving without going inside the temple and seeing your Guruvayoorppan?“

“No, I can’t stand in the long queue. I will come and see my Kannan some other day when he wants me to come” dad replied.

“Who asked you to go in the queue? You can go inside now, just before the sreekovil door opens – go inside as fast as you can’. I was a bit hesitant to go along as it was a special privilege given to my dad. Then the security officer admonished me ‘what are you looking at? Go with your dad and hold his hands to help him walk’. He came with us to the inner flag pole and opened the chain. He told the security guys there not to open the other chains that controlled the crowd. The sanctum door was still closed. As we started moving inside into the sreekovil, dad chanted “Guruvayoorappaa…”, the door opened.

We were the only people in front and there was no one to yell at us ‘go fast, move fast, etc.’ Inside the Sreekovil was the idol of Sreekrishna, in full glory and beauty. But alas, I closed my eyes in awe. We were the only people there for may a minute or so. Dad had his eyes welled up, so he wouldn’t have seen the enchanting sculpture clearly either.

“As I move inside the temple filled my mind with anticipation

To see Kannan with his blue body smeared with sandal paste,

Struggling to see him through the throngs of people tall and fat

When I reach the door, why do my eyes close automatically?” – I had written this in a poem²

It happens to me all the time. As I reach inside, my eyes close shut

‘Move, move, ‘we hear that now and we rushed away from the Sreekovil area. The priest gave dad some sandal paste and Tulsi leaves. He put the sandal paste on my forehead. We came to the rear side of the Sreekovil. He was tired. ‘Let us sit down here’. Then he started chanting Vishnu Sahasranamam- He had it by-heart. I needed a book, even to chant it along with him. Outside the temple, the Chembai musical conference is continuing. Here I was playing second ‘fiddle’ to my dad’s chanting of the one thousand names of Lord Vishnu. Once in a while, there were drum beats and Nadaswaram emanating from inside the sanctum sanctorum. Truly this was my dad’s “Udayasthamana Pooja”. It was done after about ten years of booking for the Pooja. That was my first Ekadasi Darsanam and my dad’s last Darsanam.

By the next May, he was gone. He was ‘under the care of the super-specialist Guruvayoorappan’- he wrote to me a few days before he passed on.

At last, after waiting for long, we got a letter from Guruvayoor Dewaswom that our turn for the Pooja would be in 2011. As we were all getting ready, they postponed it. In 2013, our Mom has passed on. Last year our Ramani Chechi also left us. Mom’s only desire during those last days was to have the Udasthamanam conducted unitedly by all her children.

Last year the Dewaswom informed us again of the Pooja day: Alady Padmanabhan Nair’s Udayasthamanam is scheduled for 1 September 2015. Please remit the rest of the amount. In addition to the Rs 10,000/- remitted 23 years back, there would be an expenditure of additional Rs 70,000/-. They would give two rooms in the Panchajanyam Guest House. The Pooja family is entitled to get Prasadam from all the twenty-one Poojas. There are eighteen special Poojas associated with Udayasthamana Pooja. In order for us to get inside the temple without lining up, Dewaswom will arrange staff to guide us as well.

The day before the Pooja, there is a ritualistic measuring of rice required for the day for various offerings. There is also a Ganapathy Pooja before measuring the rice. The rice is specially prepared by a pious lady and her family. That is the only work she does a day in and day out. She told me that it is her great fortune that she was chosen to do this for her Lord. She said “may my Lord give me enough strength to do this every day until I breathe my last’. In order to measure the rice, the Pooja sponsor is supposed to be present to witness the activity. Before the person starts to take the rice, he seeks permission aloud from the people around just to make sure that everything is ready and are in order, for the Pooja the next day.

I made a list of family members who would be coming to the Pooja. There were 43 members, including children. They will all come to Guruvayoor the previous day or on the day of the Pooja. Arrangements were made for food and stay for everyone at the Panchajanyam Rest house run by the Devaswom.

I was expecting that the Devaswom will provide us with an ID card each. But they just glanced at the list and said, you will all get the opportunity to go inside. Please don’t take all of the family members at the same time. It looks like it is their policy that they will not make anything official in this regard.

On the day of Pooja, at 2 in the morning, eight of us reached the flag pole area at the East Nada as directed by the Devaswom worker. The general queue had already become pretty long by then. All were waiting patiently for Nirmalya Darsanam. We were guaranteed special entry to the temple as we were the Pooja family. We had also mentioned that eight of us will come for this auspicious morning Darsanam. Others will come for the different Poojas of the day, at their convenience.

Then the security guy at the door looked at his list and said – ‘ only five people from Udayasthamana Pooja family can go inside the temple now. We have some VIPs visiting today and a central minister is also there’. We went to him and said, no, we are eight and we had arranged for the same with the Devaswom officer, the day before. He is not budging.

He insists that he can let only five of us inside. I tried to reason with him – we are all here from the family to have a Darsanam and which five are you going to select for this? We all need to be let in. If the Pooja sponsors are not allowed in, who are you going to entertain? All these talks were to no avail.

Then I moved forward and raised both my hands and stopped the VIPs. Then I told – I don’t know who you guys are- maybe you are politicians and movie personalities. But we waited 23 years for this auspicious moment. You can see our father’s name written on the board – Padmanabhan Nair, Perumabavoor- there, as the sponsor of the Pooja today. If you are hindering our entrance to the temple just because you are more influential, then so be it. You all go and have Darsanam. We will wait here outside. Either all of us will go or none will be going in. My voice was somewhat raised, I think. The security guy immediately started reading the list again now with a slight change in tone – Udayasthamana Pooja family – eight people, two people from Chennai, etc. etc…

Having an early morning Darsanam – Nirmalyam is highly auspicious. I had written a song³ on forgetting the worldly affairs as soon as I stand in front of the Guruvayoor Sreekovil. Today that feeling came without even seeking it. After the Darsanam my sisters and I chanted the Vishnu Sahasranamam. Unlike my father, we needed the text to refer to as we chanted the holy names of the Lord.

Throughout the day, there were eighteen different Poojas. We all went inside the temple many times with the help of the Devaswom staff assigned to help us. Saw the enchanting sculpture of the Lord many times. At noon we were given tokens to get in for Prasada Lunch that is given to all devotees. My sister’s grandson, the six-year-old guy, prepared himself for the payasam. ‘Amma, I will eat only a little rice, otherwise, there won’t be enough space in my tummy to drink more payasam’. But alas!, there was no payasam today- they forgot to serve, it seems.

Other afternoon Poojas were also performed and we all could take part in most of them. In the evening, there was a good Chenda Melam followed by Nadaswaram. Three elephants were there for the Sreeveli. The final component of the Pooja was giving Dakshina for having done the Udaysthamana Pooja. The Devaswom officer there gave eleven coins to be submitted as the Dakshina- nothing more, nothing less. No need to show off our ability to pay more! This is in front of the Lord, after all. We all got ghee as a Prasadam, the ghee with wonderful medicinal properties. This was followed by other offerings and Dakshinas to the people who conducted various aspects of the Pooja and helped us with the activities of the day.

“Sree Guruvayoor is indeed the earthly abode of Lord Vishnu, the constant presence of Lord Krishna.” I had written this as a poem⁴ a few years back. Today I came to experience it.

It is heartening to note that the Pooja procedures were all written by Sathguru Adi Sankaracharya almost twelve hundred years ago. That tradition is continuing without any change even now. It is indeed a wonder that Sree Sankara, the authority and proponent of Advaitha has chosen to write a procedure for conducting a ‘saguna- aradhana’ (propitiating a deity with form)! The Alady family thus became the Yajman (sponsor) of the Udayasthamana Pooja at Guruvayoor for a day. Guruvayoor temple is not taking any more bookings for this Pooja as the backlog is until 2050, we were told.

Our parents were not there with us physically, but their presence was felt to us throughout the day. But personally, I think my dad’s Udayasthamana Pooja was done twelve years back on that Ekadasi day.

There are some photographs from Guruvayoor linked here. They would not allow any cameras inside, so I had to rely on some of my old photos and other photos on the internet.

Photos from Udayasthamana Pooja day and others

https://goo.gl/photos/VUTkSqTqdYcQc82M8

കവിത- ഗാനം links

1. ഏകാദശി നാള്‍‍ - ഭക്തപ്രിയ മാഗസിന്‍

http://bhakthibhavaganangal.blogspot.ca/2010/11/ekadasi-naal-bhakthapriya-dec-2008.html

2. ഗുരുവായൂരില്‍ തൊഴുതു നില്‍ക്കുമ്പോള്‍

http://bhakthibhavaganangal.blogspot.ca/2011/05/66.html

3. വാതാലയേശന്റെ വാതില്‍ക്കല്‍നില്‍ക്കുമ്പോള്‍ Audio in the link http://bhakthibhavaganangal.blogspot.ca/2011/05/67.html

4. ശ്രീ ഗുരുവായൂപുരമതി രമണീയം

http://bhakthibhavaganangal.blogspot.ca/2011/04/65.html

Friday, September 18, 2015

അച്ഛന്റെ ഗുരുവായൂര്‍ ഉദയാസ്തമനപൂജ

ഏറെക്കാലം കാത്തിരുന്നതിന് ശേഷമാണ് കുടുംബശ്രേയസ്സിനായി അച്ഛന്‍ ഇരുപത്തിരണ്ടു കൊല്ലം മുന്‍പ് ബുക്ക് ചെയ്തിരുന്ന പൂജയുടെ ദിവസം വന്നു ചേര്‍ന്നത്. പെന്‍ഷന്‍ കുടിശ്ശിക ഒരുമിച്ചു കിട്ടിയപ്പോള്‍ ആയിരിക്കണം 1993-ല്‍ പതിനായിരം രൂപ കെട്ടിവച്ച് അച്ഛന്‍ ഈ പൂജയ്ക്ക് ബുക്ക് ചെയ്തത്. അപ്പോള്‍ ഞങ്ങളെ ഫോണിലൂടെയും കത്തുകളിലൂടെയും ഓര്‍മ്മിപ്പിച്ചിരുന്നു. ‘എപ്പോഴാണ് നമ്മുടെ ഊഴം വരിക എന്ന് നിശ്ചയമില്ല. എന്നാലും നിങ്ങള്‍ മക്കള്‍ എല്ലാവരും ചേര്‍ന്ന് അത് ഭംഗിയായി ചെയ്യണം. കുടുംബശ്രേയസ്സിനും മന:സമാധാനത്തിനും പിന്നെ ഓരോരുത്തര്‍ക്കും സ്വകാര്യമായ അഭീഷ്ടങ്ങള്‍ ഉണ്ടെങ്കില്‍ അതിനും ഈ പൂജ ഉതകും’. അവധിക്കായി നാട്ടില്‍ പോകുമ്പോള്‍ ഓരോ കൊല്ലവും ഇതിനെപ്പറ്റി അച്ഛന്‍ പ്രത്യേകം പറയാറുണ്ടായിരുന്നു.

അന്നൊക്കെ ‘ഒരു പത്തുകൊല്ലത്തിനകമെങ്കിലും നമ്മുടെ ഊഴം വരു’മെന്നൊരു പ്രതീക്ഷ അദ്ദേഹത്തിനുണ്ടായിരുന്നു എന്ന് തോന്നുന്നു. ഏതായാലും ആണ്ടില്‍ രണ്ടോ മൂന്നോ തവണ ഗുരുവായൂര്‍ക്ക് പോയി തൊഴുതുവരിക എന്നത് അച്ഛനും അമ്മയ്ക്കും ശീലമായിരുന്നു. എത്രയെത്ര നിര്‍മ്മാല്യങ്ങള്‍, വാകചാര്‍ത്തുകള്‍, എല്ലാം കണ്ടും അറിഞ്ഞും സുകൃതമാര്‍ജ്ജിച്ചവര്‍ തന്നെയായിരുന്നു രണ്ടാളും.

2003 ഏകാദശി ദിവസം ഒരിക്കലും മറക്കാന്‍ വയ്യ. അച്ഛനും അമ്മയും സഹോദരിമാരുമൊത്ത് ഞാന്‍ ഗുരുവായൂര്‍ ദര്‍ശനത്തിനു പോയിരുന്നു. മഞ്ജുളാല്‍ കഴിഞ്ഞും ആളുകള്‍ വരിയില്‍ നില്‍ക്കുന്നു. വളരെ നീണ്ട ക്യൂ. ചെമ്പൈ സംഗീതത്താല്‍ മുഖരിതമായ അന്തരീക്ഷം. ഡിസംബര്‍ മാസത്തിന്റെതായ ചെറിയൊരു തണുപ്പുണ്ട്. എങ്കിലും ആകെ തെളിഞ്ഞ ദിവസം. പുറത്തെ കൊടിമരത്തിനു ചുറ്റും പതിവുപോലെ നിറയെ ആളുണ്ട്. അമ്മയും സഹോദരിമാരും നേരത്തേ തന്നെ എഴുന്നേറ്റ് ക്യൂവില്‍ ആയിരുന്നു. അമ്മയ്ക്ക് തുലാഭാരം നടത്താനും മറ്റുമായി അവര്‍ നേരത്തെതന്നെ അകത്തു കയറിയിരുന്നു.

അച്ഛനന്ന് 83 വയസ്സ്. നടക്കാനൊക്കെ ചെറിയൊരു വിഷമം തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. പത്തടി നടന്നാല്‍ പിന്നെ ഒരല്പം ഇരുന്നാലോ എന്ന് സംശയിക്കുന്ന അവസ്ഥ. കുറച്ചു നേരം ഞങ്ങള്‍ ചെമ്പൈ സംഗീതോല്‍സവം കേട്ടിരുന്നു.

ഞങ്ങള്‍. കിഴക്കേ നടയ്ക്കല്‍ ചെന്ന് കൊടിമരത്തിന്റെ അരികുപറ്റിനിന്നു. രണ്ടാളും നന്നായി തൊഴുതു. ‘ഇന്നിനി അകത്തു കയറി തൊഴല്‍ ഉണ്ടാവില്ല’. അച്ഛന്‍ എന്റെ കയ്യൊരു ബലത്തിനായി പിടിച്ചിരുന്നു.

“അച്ഛന്റെ കൈ പിടിച്ചാദ്യം നടന്നപോല്‍ അച്ഛനെന്‍ കൈ പിടിക്കുന്നു.

‘ഗുരുവായൂരപ്പനെ മുറുകെപ്പിടിക്ക’ നീ എന്ന് വിലോലനാവുന്നു’

എന്ന് ഇതിന്റെ ഓര്‍മ്മയില്‍ ഞാന്‍ പിന്നീട് “ഏകാദശി നാള്‍’¹ എന്നൊരു കവിതയില്‍ എഴുതുകയുണ്ടായി.

ഞാന്‍ ചെറുപ്പത്തില്‍ അച്ഛന്റെ കയ്യില്‍ തൂങ്ങി നടക്കാറുണ്ടല്ലോ. ‘പണിക്കൂട്ട്’ എന്നാണ് അതിനച്ഛന്‍ പറയാറുള്ളത്. അകത്തു കയറാന്‍ മെനക്കെടാതെ നടയില്‍ നിന്നു തിരിഞ്ഞു നടക്കാന്‍ തുടങ്ങുമ്പോള്‍ കാക്കി യൂണിഫോം അണിഞ്ഞ സെക്യൂരിറ്റി ഓഫീസര്‍ (തോളത്ത് നക്ഷത്രം ഉണ്ട്- ദേവസ്വം ജീവനക്കാരനല്ല) അച്ഛനെ തൊട്ടു വിളിച്ചു. ‘അല്ല, സാറ് അകത്തു കയറി തൊഴാതെ പോവ്വാണോ?’

‘ഈ തിരക്കില്‍ ക്യൂ നില്‍ക്കാന്‍ വയ്യ, ഇനി യോഗമുള്ളപ്പോള്‍ കണ്ണനെ ഞാന്‍ വന്നു കണ്ടുകൊള്ളാം’ എന്നായി അച്ഛന്‍.

‘ക്യൂ നില്‍ക്കണം എന്നിപ്പോ ആരാ പറഞ്ഞത്? ഇപ്പോള്‍ത്തന്നെ കയറി കണ്ടോളൂ’. എന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞപ്പോള്‍ അത് അച്ഛനു മാത്രമാണല്ലോ എന്ന് വിചാരിച്ച് ഞാന്‍ ഒന്നൊതുങ്ങി മാറി നിന്നു. ഉടനെ അയാള്‍ പറഞ്ഞു ‘എന്താ അവിടെ മാറി നില്‍ക്കണേ? അച്ഛന്റെ കയ്യൊന്നു പിടിക്കൂ- എന്നിട്ട് രണ്ടാളും കൂടി വേഗം അകത്തു കയറി തൊഴുതു വരൂ. ഇപ്പൊ നട തുറക്കും. പിന്നെ ആള്‍ത്തിരക്കാവും. അതിനു മുന്‍പ് ശ്രീകോവില്‍ വരെ ചെല്ലാം. നട തുറന്നാല്‍ ഒരല്‍പം നേരമേ, എനിക്ക് ആളുകളെ പിടിച്ചു വയ്ക്കാന്‍ പറ്റൂ. വേഗം പോയി തൊഴുതോളൂ.’ അദ്ദേഹം ചങ്ങല തുറന്നു പിടിച്ചു. അകത്തെ കൊടിമരത്തിനടുത്ത് മുന്‍പിലുള്ള സെക്യൂരിറ്റിക്കാരോട്‌ വിളിച്ചു പറയുകയും ചെയ്തു. ‘ദാ ഈ സാറ് പോയിട്ട് തുറന്നാല്‍ മതി’.

ഗുരുവായൂരപ്പാ എന്നുറക്കെ ജപിച്ചു കൊണ്ട് അച്ഛനും, ആ കൈ പിടിച്ചു ഞാനും അകത്തു കയറി. നട തുറക്കുമ്പോള്‍ ഞങ്ങള്‍ മാത്രമാണ് ശ്രീകോവിലിനു മുന്നില്‍. ഏകദേശം ഒന്നൊന്നര മിനുട്ടോളം.. ഞാന്‍ ഒന്നും കണ്ടില്ല. കണ്ണുകള്‍ താനേ അടഞ്ഞുപോയിരുന്നു. അച്ഛന്റെ കണ്ണുകള്‍ നിറഞ്ഞിരുന്നു. ഒന്നും തെളിഞ്ഞു കണ്ടിട്ടുണ്ടാവില്ല.

“ചന്ദനച്ചാര്‍ത്തണിഞ്ഞോരാ ദിവ്യരൂപം

ഉള്ളില്‍ നിറയ്ക്കാന്‍ വെമ്പല്‍ പൂണ്ടും

കേശാദി പാദം കണ്ണില്‍ നിറയ്ക്കാന്‍

പലവുരു തിരക്കില്‍ എത്തി നോക്കിയും

നടയ്ക്കലെത്തുമ്പോള്‍ എന്തേ കണ്ണാ,

കണ്ണുകള്‍ താനേ അടഞ്ഞുപോയീ ..”
എന്ന് പിന്നീട് ഞാന്‍ എഴുതിയിട്ടുണ്ട്². മിക്കവാറും എല്ലായ്പ്പോഴും ഇതാണ് സംഭവിക്കുന്നത്. അകത്ത് ചെല്ലുമ്പോള്‍ കണ്ണുകള്‍ അടഞ്ഞു പോകുന്നു..

‘ഇനി ഒന്ന് വേഗം നടക്ക്വാ’ എന്ന് കേട്ട് നടയില്‍ നിന്നും നീങ്ങി. അച്ഛന്റെ കൈ തൊഴാന്‍ വേണ്ടി മാത്രമൊന്നു പിടിവിട്ടു കൊടുത്തു. തിരുമേനിയുടെ വക പ്രസാദം അച്ഛനു മാത്രം കിട്ടി. അത് നെറ്റിയില്‍ അച്ഛന്‍ തന്നെ തൊട്ടു തന്നു. പ്രദക്ഷിണമായി ശ്രീകോവിലിനു പുറകില്‍ എത്തിയപ്പോഴേയ്ക്കും അച്ഛനു ക്ഷീണമായി. അവിടെ ഇരുന്നു. ഒരല്‍പനേരം കഴിഞ്ഞ് അച്ഛന്‍ സ്ഥിരം ജപിക്കാറുള്ള വിഷ്ണു സഹസ്രനാമം മനപ്പാഠമായും ഞാന്‍ കയ്യില്‍ കരുതിയിരുന്ന ചെറിയൊരു പുസ്തകം നോക്കിയും ഒരുമിച്ചു ജപിച്ചു. പുറത്തു ചെമ്പൈ സംഗീതഉത്സവ സദിര് തുടരുകയാണ്. ഇടയ്ക്ക് പൂജയോടു ചേര്‍ന്ന ചില മേളങ്ങളും. അച്ഛന്റെ ജപത്തിനു ഞാന്‍ ഒരുപവാദ്യമായി എന്നേയുള്ളു. പൂജയ്ക്ക് ശീട്ടാക്കി പത്തു കൊല്ലമായപ്പോഴെയ്ക്കും അച്ഛന്റെ ഉദയാസ്തമനപൂജയ്ക്ക് സമയമായത് അങ്ങിനെയായിരുന്നു. അതെന്റെ ആദ്യത്തെ ഏകാദശി തൊഴല്‍. അച്ഛന്റെയാണെങ്കില്‍ അവസാനത്തേതും.

അച്ഛന്‍ അടുത്ത മേയ് മാസത്തില്‍ വിടപറഞ്ഞു. അനായാസേന മരണം. ‘സൂപ്പര്‍ സ്പെഷലിസ്റ്റ് – അപൂര്‍വ്വവൈദ്യനായ ഗുരുവായൂരപ്പന്‍റെ ചികിത്സയിലാണ് ഞാന്‍’ എന്ന് മരണത്തിന് രണ്ട് മൂന്നു ദിവസം മുന്‍പ് എനിക്കെഴുതിയ കത്തില്‍ എഴുതിയിരുന്നു.

അവസാനം കാത്തിരുന്ന ഉദയാസ്തമന പൂജ 2013-ല്‍ നമ്മുടെ ഊഴമാവും എന്നൊരറിയിപ്പു വന്നു. എല്ലാവരും തയ്യാറെടുത്തു വന്നപ്പോഴേയ്ക്ക് വീണ്ടും അത് നീട്ടി വയ്ച്ചതായി അറിയിച്ചു. അമ്മ 2013-ല്‍ ഞങ്ങളെ വിട്ടു പോയി. കഴിഞ്ഞ വര്‍ഷം ആഗസ്റ്റില്‍ രമണിചേച്ചിയും ഞങ്ങളെ വിട്ടു പോയി. ഉദയാസ്തമനം മക്കളെല്ലാം ഒത്തൊരുമയോടെ ഒരുമിച്ചു നടത്തണം എന്നായിരുന്നു അമ്മയുടെ അവസാനകാലത്തെ ഏക ആഗ്രഹം.

കഴിഞ്ഞ വര്‍ഷം വീണ്ടും ദേവസ്വം അറിയിച്ചു. ‘2015 സെപ്തംബര്‍ 1ന് ആലടി പത്മനാഭന്‍ നായര്‍ വക ഉദയാസ്തമന പൂജ നിശ്ചയിച്ചിരിക്കുന്നു. ബാക്കി സംഖ്യ ഉടനെ അടയ്ക്കുക.’ പൂജയ്ക്ക് ഇപ്പോഴത്തെ നിരക്ക്, ഇരുപത്തിമൂന്ന് വര്‍ഷം മുന്‍പ് അഡ്വാന്‍സ് കൊടുത്ത കൊടുത്ത പതിനായിരം കൂടാതെ ഏകദേശം എഴുപതിനായിരം രൂപ കൂടി ആവും. പൂജ നടത്തുന്ന കുടുംബത്തിനു വേണ്ടി പാഞ്ചജന്യത്തില്‍ രണ്ടു മുറികള്‍, പ്രസാദങ്ങള്‍, എല്ലാം കിട്ടും. പതിനെട്ടു തരം വിശേഷാല്‍ പൂജകള്‍ ചേര്‍ത്ത് ഇരുപത്തിയൊന്നു പൂജകളാണ് ഇതിനുള്ളത്. അതിന്റെ പ്രസാദങ്ങള്‍ എല്ലാം പൂജ നടത്തുന്ന കുടുംബത്തിനു ലഭിക്കും. പൂജയ്ക്കായി ഓരോ തവണയും അകത്തു പോവാനുള്ള സഹായത്തിനായി ദേവസ്വം ഒരു ജോലിക്കാരനേയും വിട്ടു തരും.

പൂജയുടെ തലേ ദിവസം വൈകുന്നേരം അഞ്ചു മണിയോടെ ‘അരിയളക്കല്‍’ എന്ന ചടങ്ങുണ്ട്. അതിനുമുന്‍പ്‌ ഗണപതി പൂജ. ദക്ഷിണ. ഭാഗവാനുവേണ്ടി എന്നും നെല്ലുകുത്തി അരി തയ്യാറാക്കുന്ന കുടുംബത്തിലെ അമ്മയ്ക്ക് ‘ഭഗവാന്റെ നിവേദ്യത്തിനുള്ള അരി കൊടുക്കാനുള്ള യോഗം മാത്രം തുടര്‍ന്നും ഉണ്ടായാ മതി’ എന്ന ഒരൊറ്റ പ്രാര്‍ത്ഥനയേ ഉള്ളു. പിറ്റേന്നത്തെ പൂജയ്ക്കുള്ള അരിയും മറ്റും അളക്കുക എന്ന ചടങ്ങിനു പൂജ-യജമാനന്റെ കുടുംബം സന്നിഹിതരാവണം.

പൂജയ്ക്ക് വരുന്നവരുടെ – മക്കളും ബന്ധുമിത്രാദികളുമായുള്ളവരുടെ ലിസ്റ്റ് എടുത്തു. നാല്‍പ്പത്തിമൂന്നു പേരുണ്ട് ഗുരുവായൂരില്‍ പൂജയ്ക്കായി എത്തുന്നവര്‍. ദേവസ്വം അവര്‍ക്കുള്ള തിരിച്ചറിയല്‍ കാര്‍ഡു തരും എന്നാണ് കരുതിയത്. എന്നാല്‍ അങ്ങിനെയുള്ള യാതൊരു പദ്ധതികളും അവര്‍ക്കില്ല. ഒരു ജീവനക്കാരന്‍ വന്നു മുഖപരിചയത്തിന്റെ പേരില്‍ ആളെ കടത്തി വിടും അത്ര തന്നെ. ഒന്നും ഔദ്യോഗികമാക്കാന്‍ അവര്‍ തയ്യാറല്ല.

എല്ലാവര്‍ക്കും താമസവും ഭക്ഷണവും ‘പാഞ്ചജന്യ’ത്തില്‍ ഏര്‍പ്പാടാക്കിയിരുന്നു. ഉദയാസ്തമനപൂജയുടെ അന്ന് അതിരാവിലെ രണ്ടുമണിക്ക് ഞങ്ങള്‍ എട്ടുപേര്‍ നടക്കലെത്തി. അപ്പോഴെയ്ക്ക് ജനറല്‍ക്യൂ നല്ലൊരു നീളം ആയിക്കഴിഞ്ഞിരുന്നു. ഞങ്ങള്‍ക്ക് സ്പെഷല്‍ എന്‍ട്രിയാണെന്ന് തലേന്ന് തന്നെ ദേവസ്വക്കാരന്‍ പറഞ്ഞിരുന്നു. അതിരാവിലത്തെ നിര്‍മ്മാല്യദര്‍ശനത്തിനു ഞങ്ങള്‍ എട്ടുപേര്‍ ഉണ്ടാവും എന്ന് അറിയിച്ചിരുന്നു. മറ്റുള്ളവര്‍ മറ്റു പൂജകള്‍ക്ക് വന്നുകൊള്ളും.

അവിടുത്തെ സെക്യൂരിറ്റിക്കാരന്‍ തന്റെ കയ്യിലുള്ള കടലാസ്സെടുത്തു നോക്കിയിട്ട് പറഞ്ഞു: ‘ഉദയാസ്തമനപൂജക്കാരില്‍ അഞ്ചു പേര്‍ക്കേ, കയറാന്‍ അനുവാദമുള്ളു. ഇന്ന് കൂടുതല്‍ വിഐപികള്‍ ഉണ്ട്. കേന്ദ്രമന്ത്രിയുടെ കുടുംബമുണ്ട്.’ എന്നൊക്കെയായി അദ്ദേഹം.

ഞങ്ങള്‍ കാര്യം പറഞ്ഞു നോക്കി. നേരത്തെതന്നെ എട്ടു പേരുടെ കാര്യം പറഞ്ഞതും സമ്മതിച്ചതുമാണ്. ഈ എട്ടു പേരില്‍ നിങ്ങള്‍ ആരെ ഒഴിവാക്കും? നിര്‍മ്മാല്യം തൊഴാന്‍ ഉദയാസ്തമനക്കാര്‍ക്ക് സാധിച്ചില്ലെങ്കില്‍ പിന്നെ ആര്‍ക്കാണ് സാധിക്കുക, എന്നുള്ള ന്യായങ്ങള്‍ ഒന്നും അവിടെ എല്‍ക്കുന്നില്ല.

പിന്നെ രണ്ടും കല്‍പ്പിച്ചു മുന്നോട്ടു നീങ്ങി. വീഐപികളെ കൈ രണ്ടും കാണിച്ചു തടഞ്ഞു നിര്‍ത്തിയിട്ടു ഞാന്‍പറഞ്ഞു. “ഞങ്ങള്‍ ഇരുപത്തിമൂന്നു കൊല്ലം കാത്തിരുന്നു കിട്ടിയ അവസരമാണ് ഇപ്പോള്‍ നിങ്ങളായിട്ട്‌ ഇല്ലാതാക്കാന്‍ പോവുന്നത്. ആ ബോര്‍ഡില്‍ ഉദയാസ്തമന പൂജ: പത്മനാഭന്‍ നായര്‍, പെരുമ്പാവൂര്‍ എന്ന് എഴുതി വച്ചിട്ടുണ്ടല്ലോ അത് ഞങ്ങളുടെ അച്ഛന്റെ പേരാണ്. ഈ പൂജയ്ക്ക് ഞങ്ങള്‍ മക്കളെ എല്ലാവരെയും അമ്പലത്തില്‍ കയറാന്‍ സമ്മതിക്കാതെ നിങ്ങള്‍ രാഷ്ട്രീയക്കാരോ സിനിമാക്കാരോ – ആരാണ് നിങ്ങള്‍ എന്നെനിക്കറിയില്ല- സ്വാധീനമുപയോഗിച്ച് കയറുകയാണെങ്കില്‍ ആയിക്കോളൂ. ഞങ്ങള്‍ക്ക് എട്ടുപേര്‍ക്കും നിര്‍മ്മാല്യം തൊഴാന്‍ ഉള്ളില്‍ കയറാന്‍ സാധിച്ചില്ലെങ്കില്‍ ഞങ്ങള്‍ ആരും കയറുന്നില്ല. നിങ്ങള്‍ എല്ലാവരും പൊയ്ക്കൊള്ളുക. ഞങ്ങള്‍ ഇവിടെ നിന്നുകൊള്ളാം”. കുറച്ചു ഉറക്കെ ആയിപ്പോയോ എന്ന് സംശയം. അപ്പോഴേയ്ക്കും കാവല്‍ക്കാരന്‍ പറഞ്ഞു: ‘ഉദയാസ്തമന കുടുംബം – എട്ട് പേര്‍, മദിരാശിയില്‍ നിന്നും രണ്ട്, അങ്ങിനെയങ്ങിനെ...

അതിരാവിലെ, നിര്‍മ്മാല്യദര്‍ശനം അതിവിശേഷം തന്നെ.

“വാതാലയേശന്റെ വാതില്‍ക്കല്‍ നില്‍ക്കുമ്പോള്‍

ഭവദുരിതം മറക്കും ഞാനെന്‍ ഭാവദുരിതം മറക്കും”

എന്ന് ഞാന്‍ ഒരു പാട്ടില്‍ എഴുതിയിരുന്നത്³ അന്വര്‍ത്ഥമായി. ശ്രീകോവിലിനു പിറകില്‍ സഹോദരിമാരോടു ചേര്‍ന്ന് ഇത്തവണയും സഹസ്രനാമം ജപിച്ചു. അച്ഛനെപ്പോലെയല്ല, എല്ലാവര്ക്കും പുസ്തകം നോക്കണം.

പിന്നീട് ദിവസം മുഴുവനും പതിനെട്ടു പൂജകള്‍ക്കുമായി അകത്തു കയറിയും പുറത്തുവന്നും മാറി മാറി കുടുംബത്തിലെ ആളുകളുമായി കയറിയും ഗുരുവായൂരപ്പന്റെ മോഹനവിഗ്രഹം പലകുറി കണ്ടു. ഉച്ചയ്ക്ക് പ്രസാദ ഊട്ട് ഉപായത്തിലാണെങ്കിലും ഗംഭീരമായി. ചേച്ചിയുടെ പേരക്കുട്ടി ആറുവയസ്സുകാരന്‍ മുംബെ നിവാസിയും കൂട്ടത്തില്‍ ഉണ്ണാന്‍ ഇരുന്നു. ‘അമ്മേ, പായസത്തിനു കുറച്ചു സ്പേസ് വയറ്റില്‍ ബാക്കി വയ്ക്കണം അതുകൊണ്ട് ചോറ് കുറച്ചു മതി’ എന്നവന്‍ 'പ്രാക്ടിക്ക'ലായി. പക്ഷെ ഇന്ന് പ്രസാദഊട്ടിനു പായസം ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. തരാന്‍ മറന്നതോ വേണ്ടെന്നു വച്ചതോ? ഏതായാലും പ്രസാദങ്ങളുടെ കൂടെ കിട്ടിയ പാല്‍പ്പായസത്തിന്റെ മധുരം തന്നെ ധാരാളം. വൈകുന്നേരം അത്താഴപ്പൂജയ്ക്ക് ശേഷം ശീവേലി കണ്ടു. മൂന്നാന എഴുന്നള്ളത്ത്. നാദസ്വരം. ചെണ്ടമേളം. ശീവേലി കഴിഞ്ഞു വരുന്ന വിഗ്രഹത്തെ സാഷ്ടാംഗം നമസ്കരിച്ചു. ദക്ഷിണവച്ചു. അതിനുള്ള പതിനൊന്നു നാണയങ്ങള്‍ ദേവസ്വം കാര്യക്കാരന്‍ പൂജയുടെ ഭാഗമായി കയ്യില്‍ വച്ചു തന്നിരുന്നു. പിന്നീട് മറ്റു ദക്ഷിണകള്‍ വേറെ. വിഗ്രഹത്തില്‍ ആടിയ നെയ്യ് പ്രസാദമായി കിട്ടി.

ശ്രീ ഗുരുവായൂപുരമതി രമണീയം

ഭൂലോക വൈകുണ്ഡം, ശ്രീകൃഷ്ണ സാന്നിദ്ധ്യം

എന്ന് എഴുതുമ്പോള്‍⁴ ആ സാന്നിദ്ധ്യത്തിന് ഇത്ര നിറവുണ്ടാവും എന്നോര്‍ത്തിരുന്നില്ല.

തികഞ്ഞ അദ്വൈതിയായ ആദിശങ്കരഭഗവദ്പാദര്‍ ആയിരത്തി ഇരുന്നൂറു കൊല്ലങ്ങള്‍ക്ക് മുന്‍പ് നിശ്ചയിച്ച സഗുണാരാധന! ഗുരുവായൂരില്‍ നൂറ്റാണ്ടുകളായി തുടര്‍ന്ന് വരുന്ന മൂര്‍ത്തിപൂജാ പദ്ധതിയില്‍ അങ്ങിനെ പെരുമ്പാവൂര്‍ ആലടി കുടുംബം പങ്കാളികളായി. അല്ല, നടത്തിപ്പുകാരായി ! അച്ഛനും അമ്മയും കൂടെയുണ്ടായിരുന്നില്ലെങ്കിലും അവരുടെ നിറസാന്നിദ്ധ്യം ഈ രണ്ടു ദിവസങ്ങളില്‍ മക്കള്‍ക്കെല്ലാവര്‍ക്കും തോന്നിയിരുന്നു. എന്നാല്‍ വ്യക്തിപരമായി അച്ഛന്റെ ഉദയാസ്തമനപൂജ പന്ത്രണ്ട് കൊല്ലം മുന്‍പേ ആ ഏകാദശി ദിനത്തില്‍ പൂര്‍ത്തിയായിക്കഴിഞ്ഞിരുന്നു എന്നാണെനിക്ക് തോന്നുന്നത്.